Bentonit näme?

Bentonit, esasan, smektit mineralynyň bir görnüşi bolan montmorillonitden emele gelen palçyk mineral. Wulkan külüniň we beýleki wulkaniklastiki çökündileriň howa şertlerinden emele gelýär we adatça ýokary wulkan işjeňligi bolan ýerlerde bolýar. Bentonit özboluşly aýratynlyklary sebäpli gurluşyk, oba hojalygy we burawlamak ýaly dürli pudaklarda giňden ulanylýar.

Bentonit gatlakly gurluşa eýe bolup, aýry-aýry gatlaklar kremniniň we alýumin oksidleriniň kagyzlaryndan ybarat bolup, biri-birine kislorod atomlary bilen baglanyşdyrylýar. Gatlaklar van der Waals güýçleri bilen bilelikde saklanýar, olar gaty gowşak, suwuň we beýleki ownuk molekulalaryň gatlaklaryň arasyna girmegine mümkinçilik berýär. Bu bentonitiň suwy çişmek we siňdirmek ukybyny berýär, ony dürli programmalarda peýdaly edýär.

Bentonitiň esasy ulanylyşynyň biri nebit we gaz pudagynda buraw suwuklygydyr. Bentonit, ýelimliligini we asma häsiýetlerini gowulandyrmak üçin buraw palçyklaryna goşulýar, buraw böleklerini guýudan daşamaga we çukur diwarlarynyň ýykylmagynyň öňüni almaga kömek edýär. Bentonit, buraw palçygynyň gözenekli görnüşlere ýitmeginiň öňüni alyp, suwuklygyň ýitmegine gözegçilik etmäge kömek edýär.

Bentonit gurluşykda çukur, minom we betonyň bir bölegi hökmünde ulanylýar. Bu materiallaryň işleýşini we akymyny gowulaşdyryp, şol bir wagtyň özünde olaryň güýjüni we berkligini ýokarlandyryp biler. Topragy durnuklaşdyrmak üçin bentonit palçyk topraklaryň häsiýetlerini gowulandyrmak, çyglylygyň üýtgemegi sebäpli aşa çişmegiň we gysylmagyň öňüni almak üçin ulanylyp bilner.

Oba hojalygynda bentonit topragyň gurluşyny we suwuň saklanmagyny gowulandyrmak üçin topraga düzediş hökmünde ulanylýar. Şeýle hem çakyrlary, şireleri we beýleki iýmit we içgi önümlerini anyklamak we durnuklaşdyrmak üçin ulanylyp bilner.

Bentonitiň beýleki ulanylyşynda pişik hapalary, kosmetika we derman önümleri bar. Bentonitiň antibakterial we antifungal häsiýetlerine eýe bolup, ony dürli lukmançylyk goşundylarynda peýdaly edýär.

Köp ulanylyşyna garamazdan, bentonit dogry ulanylmasa daşky gurşawa ýaramaz täsir edip biler. Bentonitiň buraw suwuklyklarynda aşa köp ulanylmagy formasiýalaryň ýapylmagyna sebäp bolup biler, bentonit saklaýan galyndylaryň zyňylmagy bolsa topragyň we ýerasty suwlaryň hapalanmagyna sebäp bolup biler. Bu täsirleri azaltmak üçin bentonit ulanylyşyny seresaplylyk bilen dolandyrmak zerurdyr.