ਪੌਲੀਮਰਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਕੀ ਹੈ?

ਪੌਲੀਮਰਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਇੱਕ ਰਸਾਇਣਕ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੋਨੋਮਰ (ਛੋਟੇ ਅਣੂ) ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੋਲੀਮਰ (ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਅਣੂ) ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਮੋਨੋਮਰਸ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਹਿ-ਸੰਚਾਲਕ ਬਾਂਡਾਂ ਦਾ ਗਠਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਦੁਹਰਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਇਕਾਈਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਚੇਨ ਵਰਗੀ ਬਣਤਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਪੌਲੀਮਰਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਧੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੌਲੀਮੇਰਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸੰਘਣਾਪਣ ਪੋਲੀਮਰਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਪੌਲੀਮਰਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੋਨੋਮਰ ਰਸਾਇਣਕ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕਠੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਵਧ ਰਹੀ ਪੋਲੀਮਰ ਚੇਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੋਨੋਮਰ ਜੋੜਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਉਤਪ੍ਰੇਰਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਵਾਧੂ ਪੌਲੀਮਰਾਂ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੋਲੀਥੀਲੀਨ, ਪੌਲੀਪ੍ਰੋਪਾਈਲੀਨ, ਅਤੇ ਪੋਲੀਸਟਾਈਰੀਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸੰਘਣਾਪਣ ਪੌਲੀਮੇਰਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ, ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਅਣੂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਾਣੀ ਜਾਂ ਅਲਕੋਹਲ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੋਨੋਮਰ ਪੋਲੀਮਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜੋੜਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਲਈ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਮੋਨੋਮਰਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਹਰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਸਮੂਹ ਦੇ ਨਾਲ ਜੋ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਹਿ-ਸਹਿਯੋਗੀ ਬੰਧਨ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸੰਘਣਾਪਣ ਵਾਲੇ ਪੌਲੀਮਰਾਂ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾਈਲੋਨ, ਪੋਲੀਸਟਰ ਅਤੇ ਪੌਲੀਯੂਰੇਥੇਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਪੌਲੀਮਰਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪਲਾਸਟਿਕ, ਫਾਈਬਰ, ਚਿਪਕਣ ਵਾਲੇ, ਕੋਟਿੰਗ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮੱਗਰੀਆਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਸਮੇਤ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਪੌਲੀਮਰ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਮੋਨੋਮਰਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮ ਅਤੇ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪੌਲੀਮਰਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲ ਕਰਕੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।