શું ખોરાકમાં ટાઇટેનિયમ ડાયોક્સાઇડ હાનિકારક છે?

ટાઇટેનિયમ ડાયોક્સાઇડની સલામતી (TiO2) તાજેતરના વર્ષોમાં ખોરાકમાં ચર્ચા અને ચકાસણીનો વિષય રહ્યો છે. ટાઇટેનિયમ ડાયોક્સાઇડનો ઉપયોગ ખોરાકના ઉમેરણ તરીકે મુખ્યત્વે તેના સફેદ રંગ, અસ્પષ્ટતા અને ચોક્કસ ખાદ્ય ઉત્પાદનોના દેખાવને વધારવાની ક્ષમતા માટે થાય છે. યુરોપિયન યુનિયનમાં તેને E171 તરીકે લેબલ કરવામાં આવ્યું છે અને વિશ્વના ઘણા દેશોમાં તેને ખાદ્ય અને પીણામાં ઉપયોગ માટે પરવાનગી છે.

જ્યારે ટાઇટેનિયમ ડાયોક્સાઈડને યુએસ ફૂડ એન્ડ ડ્રગ એડમિનિસ્ટ્રેશન (FDA) અને યુરોપિયન ફૂડ સેફ્ટી ઓથોરિટી (EFSA) જેવા નિયમનકારી સત્તાવાળાઓ દ્વારા વપરાશ માટે સલામત ગણવામાં આવે છે જ્યારે તેનો ઉપયોગ ચોક્કસ મર્યાદામાં કરવામાં આવે છે, ત્યારે તેની સંભવિત સ્વાસ્થ્ય અસરો અંગે ચિંતાઓ ઉભી કરવામાં આવી છે, ખાસ કરીને નેનોપાર્ટિકલમાં. ફોર્મ

અહીં ધ્યાનમાં લેવાના કેટલાક મુખ્ય મુદ્દાઓ છે:

1. કણોનું કદ: ટાઇટેનિયમ ડાયોક્સાઇડ નેનોપાર્ટિકલ સ્વરૂપમાં અસ્તિત્વમાં હોઈ શકે છે, જે નેનોમીટર સ્કેલ (1-100 નેનોમીટર) પરના પરિમાણો સાથેના કણોનો સંદર્ભ આપે છે. નેનોપાર્ટિકલ્સ મોટા કણોની તુલનામાં વિવિધ ગુણધર્મો પ્રદર્શિત કરી શકે છે, જેમાં સપાટી વિસ્તાર અને પ્રતિક્રિયાશીલતાનો સમાવેશ થાય છે. કેટલાક અભ્યાસો સૂચવે છે કે નેનોસ્કેલ ટાઇટેનિયમ ડાયોક્સાઇડ કણો સંભવિતપણે આરોગ્ય માટે જોખમી બની શકે છે, જેમ કે ઓક્સિડેટીવ તણાવ અને બળતરા, ખાસ કરીને જ્યારે મોટી માત્રામાં પીવામાં આવે છે.
2. ટોક્સિસિટી સ્ટડીઝ: ખોરાકમાં ટાઇટેનિયમ ડાયોક્સાઇડ નેનોપાર્ટિકલ્સની સલામતી પર સંશોધન ચાલુ છે, જેમાં વિવિધ અભ્યાસોમાંથી વિરોધાભાસી તારણો છે. જ્યારે કેટલાક અભ્યાસોએ આંતરડાના કોષો અને પ્રણાલીગત સ્વાસ્થ્ય પર સંભવિત પ્રતિકૂળ અસરો અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી છે, જ્યારે અન્યને વાસ્તવિક એક્સપોઝરની પરિસ્થિતિઓમાં કોઈ નોંધપાત્ર ઝેરી અસર જોવા મળી નથી. ટાઇટેનિયમ ડાયોક્સાઇડ નેનોપાર્ટિકલ્સ ધરાવતા ખોરાકના વપરાશના લાંબા ગાળાના સ્વાસ્થ્ય અસરોને સંપૂર્ણ રીતે સમજવા માટે વધુ સંશોધનની જરૂર છે.
3. નિયમનકારી દેખરેખ: યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં એફડીએ અને યુરોપિયન યુનિયનમાં ઇએફએસએ જેવી નિયમનકારી એજન્સીઓએ ઉપલબ્ધ વૈજ્ઞાનિક પુરાવાઓના આધારે ફૂડ એડિટિવ તરીકે ટાઇટેનિયમ ડાયોક્સાઇડની સલામતીનું મૂલ્યાંકન કર્યું છે. વર્તમાન નિયમો ફૂડ એડિટિવ તરીકે ટાઇટેનિયમ ડાયોક્સાઇડ માટે સ્વીકાર્ય દૈનિક સેવન મર્યાદાનો ઉલ્લેખ કરે છે, જેનો હેતુ ગ્રાહકો માટે તેની સલામતી સુનિશ્ચિત કરવાનો છે. જો કે, નિયમનકારી એજન્સીઓ ઉભરતા સંશોધન પર દેખરેખ રાખવાનું ચાલુ રાખે છે અને તે મુજબ સલામતી મૂલ્યાંકનોમાં સુધારો કરી શકે છે.
4. જોખમનું મૂલ્યાંકન: ખોરાકમાં ટાઇટેનિયમ ડાયોક્સાઇડની સલામતી કણોનું કદ, એક્સપોઝર લેવલ અને વ્યક્તિગત સંવેદનશીલતા જેવા પરિબળો પર આધારિત છે. જ્યારે મોટા ભાગના લોકો નિયમનકારી મર્યાદામાં ટાઇટેનિયમ ડાયોક્સાઇડ ધરાવતા ખોરાકના સેવનથી પ્રતિકૂળ અસરો અનુભવે તેવી શક્યતા નથી, ત્યારે ચોક્કસ સંવેદનશીલતા અથવા અંતર્ગત આરોગ્યની સ્થિતિ ધરાવતી વ્યક્તિઓ સાવચેતીના પગલા તરીકે ઉમેરવામાં આવેલા ટાઇટેનિયમ ડાયોક્સાઇડ સાથેના ખોરાકને ટાળવાનું પસંદ કરી શકે છે.

સારાંશમાં, ઘણા દેશોમાં ફૂડ એડિટિવ તરીકે ટાઇટેનિયમ ડાયોક્સાઇડને મંજૂરી છે અને સામાન્ય રીતે નિયમનકારી મર્યાદામાં વપરાશ માટે સલામત માનવામાં આવે છે. જો કે, ટાઇટેનિયમ ડાયોક્સાઇડ નેનોપાર્ટિકલ્સની સંભવિત આરોગ્ય અસરો અંગે ચિંતાઓ ચાલુ રહે છે, ખાસ કરીને જ્યારે વિસ્તૃત સમયગાળા દરમિયાન મોટી માત્રામાં સેવન કરવામાં આવે છે. ખોરાકમાં ટાઇટેનિયમ ડાયોક્સાઇડની સલામતી સુનિશ્ચિત કરવા અને ગ્રાહકોની ચિંતાઓને દૂર કરવા માટે સતત સંશોધન, પારદર્શક લેબલિંગ અને નિયમનકારી દેખરેખ જરૂરી છે.